Haczedilemeyen Mallar

Haczedilemeyen mallar, borçlunun borcunu ödeyememesi durumunda dahi haczedilemeyecek, yani yasal olarak el konulamayacak mal varlıklarını ifade eder. Bu mallar, borçlunun ve ailesinin temel yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan unsurlardan oluşur. Türkiye’de İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesi, haczedilemeyen malları düzenler.

Maddi Hukuk Bakımından Haczedilemeyen Mallar

Haczedilemeyen malları; maddi hukuk bakımından ele alırsak;

Manevi Tazminat Alacakları

Ana-babanın çocuğun malları üzerindeki intifa hakları

Kişiye Bağlı Haklar

Sükna(Otırma  Hakkı)

Ölünceye Kadar Bakma Alacağı

İlama Bağlı Nafaka Alacakları

Şahsa Bağlı İntifa Hakları

Aile Yurdu Eklentileri

Bütünleyici Parçalar taşınmazdan ayrı olarak haczedilemeyecektir.

İcra İflas Kanunu’nun 82.Maddesi Bakımından Haczedilemeyen Mallar

Devlet malları ile mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar. Devlete karşı icra takibi yapılabilir ama devlet malları haczedilemez. Örneğin SGK, Kefalet Sandığı gibi kurumların malları haczedilemez. Fakat kamu iktisadi teşebbüslerinin TRT ve Kızılay’ın malları haczedilebilir.

Para, kıymetli evrak, altın gümüş, değerli taş, antika, süs eşyası gibi kıymetli şeyler hariç olmak üzere, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşya(borçlunun işitme cihazı veya numaralı gözlüğü, kendisi için lüzumlu elbise ve eşyası ile borçlu ve ailesine lüzumlu olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası haczedilemez.);aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumunda bunlardan biri haczedilemez.

Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri değilse sanat ve mesleki için lüzumlu olan alet ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları,

Borçlu ve ailesinin idaresi için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği yahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları haczedilemez.

Borçlu ve ailesi için gerekli iki aylık yiyecek ve yakacağı ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsül için lazım olan tohumluğu haczedilemez.

Borçlu bağ bahçe veya meyve veya sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alat edavat

Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malül olanlara bağlanan emeklilik maaşları ile bu hizmetlerden birinin ifası sebebiyle ailelerine bağlanan maaşlar ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalıi tazminat ve ikramiyeleri haczedilemez.

Vücut ve sıhhat sağlığına verilen zararlar karşılığı verilen tazminatlar haczedilemez.

Borçlunun haline münasip evi haczedilemez. Fakat bedeli fazla ise satılır ve haline uygun bir ev alınacak kadar miktarı borçluya bırakılır.

Öğrenci bursları haczedilemez.

Hayvan hacizlerinde anaları tarafından beslenme ve bakılmaya muhtaç olan yavru hayvanlar analarından ayrı haczedilemeyecekleri gibi bunların anaları da yavrularından ayrı haczedilemez.

Borçlu bir sanat ve meslek sahibi ise meslek ve sanatı için gerekli olan alet, eşya ve kitapları haczedilemez.(ayakkabıcının ve terzinin dikiş makinesi, çiçekçinin budama makası, avukatın kitapları/bilgisayarı/cübbesi/doktorun alet ve araçları)

Özel Kanunlar Bakımından Haczedilemeyen Mallar

SGK gereğince bağlanan gelir ve aylıklar sağlanan yardımlar

Sendikalar kanununa göre kurulan mesleki kuruluşların mallarıü

Telefon intifa hakkı ve tahsis edilen numara ve hatlar

BDDK Malları

TMSF Malları

İlama Bağlı Nafaka Alacakları

Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar Bursları

Bir Kısmı Haczedilemeyen Mallar

Maaş ve her çeşit ücretler

İntifa Hakkının Kullanılmasında elde edilen hasılat

İlama Bağlı Olmayan Nafaka Alacakları

Emekli Sandıkları tarafından sağlanan gelirler

Haczedilebilir birkaç malı bulunan borçlunun malları haczedilebilir. Ancak haczedilemez mallarından birkaç tane varsa birisini borçluya bırakmalıdır.

Bakkalın buzdolabı,sinemacının sinema makinelerini ya da zahirecinin baskülü,lokantanın masa ve sandalyeleri haczedilebilir.

HACZEDİLEMEZLİKTEN FERAGAT

Haczedilmezlikten feragat, borçlunun, yasalar gereği haczedilemeyen mal veya haklarını alacaklı lehine haczedilebilir hale getirmesi anlamına gelir. Normal şartlarda yasalarla korunan bazı mallar ve haklar, borçlunun ve ailesinin yaşamını sürdürebilmesi amacıyla haczedilemezken, borçlu bu koruma hakkından vazgeçebilir. Ancak bu işlem, belirli hukuki sınırlamalar ve usuller çerçevesinde gerçekleşir.

Haczedilmezlikten feragatın başlıca özellikleri:

1. Borcun teminatı olarak verilmesi: Borçlu, haczedilemeyecek bir malını (örneğin bir ev eşyasını ya da maaşını) teminat olarak alacaklıya sunabilir. Bu durumda borçlu, o mal üzerindeki haczedilmezlik hakkından feragat etmiş olur.
2. Yazılı olarak yapılması zorunluluğu: Haczedilmezlikten feragat işlemi, geçerli olabilmesi için borçlu tarafından açık bir şekilde yapılmalı ve yazılı bir beyanla gerçekleştirilmelidir. Bu, sözlü olarak yapılamaz.
3. Hukuki sınırlamalar: Haczedilmezlikten feragat, her durumda geçerli değildir. Özellikle bazı sosyal güvenlik ödemeleri (örneğin emekli maaşları) gibi haklar üzerinde feragat mümkün olmayabilir. Bu tür ödemelerin haczedilmezliği mutlak olup, feragat edilemez.
4. Kısmi feragat: Borçlu, haczedilemez malın veya hakkın bir kısmından da feragat edebilir. Örneğin, maaşının haczedilemeyen kısmının yalnızca bir bölümünden feragat edebilir.
5. Feragatin iptali: Borçlu, haczedilmezlikten feragat ettikten sonra bu feragati geri alabilir, ancak bu, alacaklının haklarına zarar veriyorsa, geri alma işlemi bazı kısıtlamalara tabi olabilir.

Sonuç olarak, haczedilmezlikten feragat, borçlunun hakları üzerinde bir tür tasarruf hakkı kullanmasıdır. Ancak bu işlem, hem borçlu hem de alacaklı açısından ciddi sonuçlar doğurabileceği için dikkatle yapılması gereken bir işlemdir.

Haczedilemezlik Şikayeti

Saygılarımızla,
Eskişehir Avukat Seda Sarı