Tutuklanma Tedbiri

GİRİŞ

Tutuklama tedbiri yalnızca savcılığın talebiyle hâkim tarafından şüphelinin kaçmasını önleme ve delilleri karartmasını önleme vb. amaçlarla verilebilen 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100.maddesinde düzenlenen bir güvenlik tedbiridir. Bu yazımızda suç işleyen kişilerin tutuklanıp cezaevine gönderildiğinde sürecin nasıl işleneceği ve tutukluğa itiraz hakkı açıklanacaktır.

Tutuklama Tedbiri Hangi Şartlarda Verilebilir?

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda kuvvetli suç şüphesinin varlığı ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde tutuklama kararı verilebileceği düzenlenmiştir. Kuvvetli suç şüphesinin varlığından kasıt delillerin şüphelinin üzerine atılı suçu işlediğine dair yüksek oranda şüphe olmasıdır.

Tutuklama nedenleri ise kanunda örnek verilerek düzenlenmiş olup; şüpheli veya sanığın kaçacağına dair somut olgular olması, şüpheli ve sanığın davranışları, delilleri yok etme, gizleme, değiştirme ihtimalinin bulunması, tanık veya mağdura baskı yapması girişiminde bulunması şeklinde belirtilmiştir.

Tutuklama kararının verilmesi için kuvvetli suç şüphesi ve tutuklama nedeninin birlikte gerçekleşmesi aranır.

Somut bir vakıada tutuklama nedenleri olsa bile, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı vermek yerine adli kontrol kararı alarak yargılamayı sağlıklı yürütmek mümkünse tutuklama tedbirine başvurulamaz.

Tutuklama Tedbiri Kararını Kim Verebilir?

Soruşturma evresinde şüphelinin tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından, kovuşturma evresinde sanığın tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya kendiliğinden mahkemece karar verilir. Savcı tutuklama kararı veremez. Savcı isteminde gerekçe göstermek zorundadır.

Tutuklama tedbiri savcı tarafından istenildiğinde; şüpheli veya sanık, kendisinin seçeceği veya baro tarafından görevlendirilecek bir avukatın yardımından yararlanır.

Tutuklama Tedbirine İtiraz

Tutuklama kişi özgürlüğünü kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakılması nedeniyle en ağır koruma tedbiri olarak kabul edilmektedir. Elbette ki tutuklama tedbirine karşı şüpheli veya sanık tutuklandığı andan itibaren itiraz hakkı vardır.

Tutuklama tedbirine karşı şüpheli veya sanık kendisi itiraz edebileceği gibi; şüpheli veya sanığın avukatı,vasisi, eşi de tutuklama kararına itiraz edebilir.

Tutuklama tedbirine karşı itiraz süresi Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre tutuklama kararının öğrenilmesinden itibaren iki haftadır

Tutuklamaya itiraz süresi, şüpheli veya sanığın tutuklandığı gün dikkate alınmadan hesaplanır.

Yapılan itiraz istemi üzerine; yetkili merci Cumhuriyet Savcısı, şüpheli, sanık veya müdafin görüşünü aldıktan sonra, üç gün içinde istemin kabulüne, reddine veya adli kontrol uygulanmasına karar verilir. Bu karara da itiraz hakkı mevcuttur.

Sulh Ceza Hakimliği Kararlarına Yapılan İtirazların İncelenmesi;

Birden fazla sulh ceza hakimliğinin bulunması halinde numara olarak kendisini izleyen hakimliğe yapılır. Ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine yapılır. Ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde, tek sulh ceza hakimliği varsa; en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine aittir.

Sulh Ceza Hakimliğinin Tutuklama ve Adli Kontrole İlişkin Verdiği Kararlara Karşı Yapılan İtirazın İncelenmesi

Yargı çevresinde bulunduğu asliye ceza mahkemesine aittir.

Asliye Ceza Mahkemesi Hâkimi Tarafından Verilen Kararlara Karşı Yapılan İtirazların İncelenmesi

Yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesince yapılır.

Tutuklama Tedbirinde Geçecek Süre

Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok 1 yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek altı ay daha uzatılabilir.

Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde bu süre en çok 2 yıldır.

Tutukluluğun İncelenmesi

Soruşturma evresinde şüphelinin tutukevinde bulunduğu süre içinde ve en geç otuzar günlük süreler itibarıyla tutukluluk halinin devamının gerekip gerekmeyeceği hususunda, Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafından tutuklama şartları göz önünde bulundurularak, şüpheli veya müdafii dinlenilmek suretiyle karar verilir.

Tutukluluk durumunun incelenmesi,yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde şüpheli tarafından da istenebilir.

SONUÇ

Tutuklama tedbiri çok ağır bir tedbir olup; haklarınızın savunulması özgürlüğünüzün haksız yere kısıtlanmaması için bir avukattan yardım almanız danışmanız son derece önemlidir.

Av. Seda SARI

Sarıhan Hukuk ve Danışmanlık